Wat is vrijwilligerswerk?
Vrijwilligers vormen de drijvende kracht achter vele sportclubs. Terreinen onderhouden, evenementen organiseren, de clubadministratie bijhouden, boterhammen smeren… Vrijwilligers doen de meest uiteenlopende taken. Maar aan welke kenmerken moet het vrijwilligerswerk voldoen?
Onder het vrijwilligerswerk valt elke activiteit die:
- je onbetaald en onverplicht uitvoert.
De organisatie mag dus nooit de prestaties van haar vrijwilligers vergoeden. Maar als vrijwilliger mag je wel een kostenvergoeding ontvangen. Verder mag je nooit iemand verplichten om vrijwilligerswerk uit te voeren. Het moet met andere woorden vrijwillig blijven.
- je uitvoert voor één of meer personen (verschillend van jezelf) van een groep, een organisatie of de gehele samenleving.
Zelfhulpgroepen, vriendendiensten en mantelzorg vallen dus niet onder vrijwilligerswerk.
- wordt aangeboden door een organisatie, die niet behoort tot het familie- of privéverband van de vrijwilliger.
Binnen de sportsector is die vereiste geen probleem, aangezien je inzetten voor een sportclub automatisch buiten het privéverband gebeurt.
- door dezelfde persoon niet voor dezelfde organisatie wordt uitgeoefend, met een arbeidsovereenkomst, dienstencontract of een statutaire aanstelling.
Een werknemer kan en mag dus geen vrijwilligerswerk doen voor de organisatie waar hij professioneel voor werkt, als het gaat om dezelfde activiteit.
Wie kan aan vrijwilligerswerk doen?
Een vrijwilliger is iedere natuurlijke persoon die een activiteit uitoefent die voldoet aan de 4 voorwaarden hierboven. Aan de slag gaan als vrijwilliger mag als je 15 jaar bent, en de eerste 2 jaar van het secundair onderwijs afgelegd hebt. Ben je jonger, dan is er een uitzondering mogelijk wanneer het gaat om educatieve doelen voor school of jeugdbeweging.
Ambtenaren zijn een bijzondere categorie. Ze behoren tot de publieke sfeer, omdat zij werken voor de overheid. Als ambtenaar zal je toestemming moeten vragen om vrijwilligerswerk uit te oefenen. Daarover staat niets in de vrijwilligerswet, maar het hoort tot de gewoonten van het openbare ambt.
Zelfstandigen kunnen probleemloos vrijwilligerswerk uitoefenen. Om verwarring te vermijden, is het enkel opletten dat het vrijwilligerswerk niet in het verlengde ligt van hun zelfstandige activiteit.
Uitkeringsgerechtigde personen mogen niet altijd zomaar vrijwilligerswerk uitoefenen. Er gelden speciale regels voor wie een uitkering van de overheid krijgt: werklozen, bruggepensioneerden (SWT), arbeidsongeschikten, leefloners... Zij moeten vooraf toestemming vragen aan de dienst die de uitkering beheert (RVA, OCMW...). Uitkeringsgerechtigden mogen daarnaast geen gebruik maken van de verhoogde forfaitaire kostenvergoeding op jaarbasis.